E-Dönüşüm

E-Dönüşüm

İşletmelerin ölçekleri gelişen ticaret hacimleri ve teknolojiye bağlı kapasite artışları ile büyüdükçe, üretilen verinin de paralel olarak artması ortaya, kaydedilmesi, saklanması, analiz edilmesi ve gerektiğinde denetlenmesi için çok daha büyük veri setlerini yarattı.

Şirketlerin ürettiği bu büyük veri setlerinin önce kontrol süreci daha sonrasında da verinin oluşması sürecinin elektronik ortamda yapılmaya başlandı. Bu yaşanan elektronikleşme / dijitalleşme süreci genel olarak elektronik dönüşüm (“e-dönüşüm”) olarak adlandırılmaktadır.

Elektronik dönüşüm olarak adlandırılan geçiş süreci, işletmelerin yürüttüğü finansal süreçlerin elektronik ortamda kontroller veri oluşurken çalışabildiği için neredeyse sorunsuza yakın olarak uygulanmasını mümkün kılmaktadır. Bu sebeple başlarda büyük işletmeler ile sınırlı olan ve mevzuat olarak daha yüksek limitler gerektiren e-dönüşüm artık küçük işletmeleri de içine alan, genel bir dönüşüm sürecine doğru evrilmektedir.

Bu kapsamda Vergi Usul Kanunu 509 Sıra No’lu Genel Tebliği ile de Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmesi zorunlu olan belgelerin elektronik ortamda düzenlenmesine yönelik olarak yayımlanan Tebliğler gözden geçirilmiş, tüm tarafların tek kaynaktan bilgilenmelerinin temin edilmesi ve elektronik belge uygulamalarında bütünlüğün sağlanması amacıyla bu Genel Tebliğ hazırlanmıştır.

Aşağıda tebliğ kapsamında yer alan elektronik ortamda düzenlenebilen belgelerin listesini ve doğrudan tebliğde yer alan başlık sıra noları ile bulabilirsiniz.

IV.1. e-Fatura Uygulaması

IV.2. e-Arşiv Fatura Uygulaması

IV.3. e-İrsaliye Uygulaması

IV.4. e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulaması

IV.5. e-Müstahsil Makbuzu Uygulaması

IV.6. e-Gider Pusulası Uygulaması

IV.7. e-Bilet Uygulaması

IV.8. e-Sigorta Komisyon Gider Belgesi Uygulaması

IV.9. e-Sigorta Poliçesi Uygulaması

IV.10. e-Döviz Alım-Satım Belgesi Uygulaması

IV.11. e-Dekont Uygulaması

IV.12. e-Adisyon Uygulaması

Ayrıca e-Defter Uygulaması da Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müşterek çıkartılan Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No:1) ile belirlenmiştir.

22 Ocak 2022 tarihli ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 509)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 535)” ile e-fatura uygulamasına yönelik yapılan değişiklikler ile kapsam genişletilmiştir. Söz konusu tebliğ ile yapılan değişiklikler ve genel olarak uygulamada olan e-Dönüşüm hizmetleri kısaca aşağıda ilgili başlıklar altında belirtilmiştir.

E-Fatura

E-Fatura, kağıt fatura ile aynı hukuki geçerliliğe sahip, göndericisinden alıcısına elektronik uygulamalar aracılığıyla saniyeler içerisinde ulaştırılan, VUK gereği bir faturada yer alması gereken bilgilerin içerisinde yer aldığı, satıcı ve alıcı arasındaki iletişiminin merkezi bir platform (GİB) üzerinden gerçekleştirildiği elektronik bir belgedir.

Elektronik olarak yapılan faturalandırma sonrasında, e-Fatura gönderilen mükellefe tekrar kağıt fatura gönderilmesine gerek yoktur.

Kimler kullanmak zorunda;

1- Brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı);

1. 2018, 2019 veya 2020 hesap dönemleri için 5 Milyon TL,
2. 2021 hesap dönemi için 4 Milyon TL,
3. 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 3 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.

2- 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’ndan lisans alan (bayilik lisansı dâhil) mükellefler.

3- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa ve/veya ithal edenler.

4- Kendilerine veya aracı hizmet sağlayıcılarına ait internet sitelerinde veya diğer her türlü elektronik ortamda mal veya hizmet satışını gerçekleştiren mükelleflerden,

1. 2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL,
2. 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) olanlar,

5- 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler.

6- Sosyal Güvenlik Kurumu ile sözleşme imzalayan sağlık hizmeti sunucuları ile medikal malzeme ve ilaç/etken madde temin eden tüm mükellefler.

7- Gayrimenkul ve/veya motorlu taşıt, inşa, imal, alım, satım veya kiralama işlemlerini yapanlar ile bu işlemlere aracılık faaliyetinde bulunan mükelleflerden brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı);

1. 2020 veya 2021 hesap dönemleri için 1 Milyon TL,
2. 2022 veya müteakip hesap dönemleri için 500 Bin TL ve üzeri olan mükellefler.

8- Kültür ve Turizm Bakanlığı ile belediyelerden yatırım ve/veya işletme belgesi almak suretiyle konaklama hizmeti veren otel işletmeleri.

E-Arşiv Fatura

E-Arşiv Fatura uygulamasında ise;

Fatura VUK a göre kâğıt ortamında en az iki nüsha olarak düzenlenerek ilk nüshası (aslı) müşteriye verilen, ikinci nüshası ise yine kâğıt ortamında aynı Kanunun muhafaza ve ibraz hükümlerine göre mükelleflerce saklanılan bir belgedir.

509 sıra nolu VUK Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan e-Arşiv Fatura uygulamasına dahil olma izni alan mükellefler, e-Fatura uygulamasına kayıtlı olmayan kullanıcılara (vergi mükellefleri veya vergi mükellefi olmayanlar) düzenleyecekleri faturaları da elektronik ortamda e-Arşiv Fatura olarak oluşturur, alıcının talebine göre e-Arşiv Faturayı kağıt veya elektronik ortamda iletir ve düzenleyene ait nüshayı ise elektronik ortamda muhafaza ve ibraz ederler.

Elektronik ortamda oluşturulan faturanın, alıcısına kâğıt olarak gönderilen veya elektronik ortamda iletilen şekli belgenin aslı, düzenleyen tarafından muhafaza edilen elektronik hali ise ikinci nüsha hükmündedir.

Bu Tebliğde düzenlenen e-Arşiv Fatura belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki “Fatura” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.

Kimler kullanmak zorunda;

5 Bin TL’yi (vergi mükelleflerine düzenlenenler açısından Vergi Usul Kanununda belirtilen işlemin gerçekleştiği yıla ait fatura düzenleme zorunluluğuna ilişkin tutarı – 2022 yılı için 2.000 TL) aşan faturalar e-Arşiv fatura olarak düzenlenme zorunluluğu kapsamındadır.

E-İrsaliye

Mal hareketlerinin elektronik ortamda düzenli bir şekilde izlenebilmesi amacıyla hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan “sevk irsaliyesi” nin, elektronik belge olarak elektronik ortamda düzenlenmesi, alıcısına elektronik ortamda iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesidir. e-İrsaliye belgesi, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki “sevk irsaliyesi” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.

Kimler kullanmak zorunda;

1- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK’dan lisans (bayilik lisansı dahil) alan mükellefler.

2- Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler.

3- 4/6/1985 tarihli ve 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında düzenlenen işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ve işletme ruhsatı/sertifikası sahipleri ile yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişi mükellefler.

4- 4/4/2001 tarihli ve 4634 sayılı Şeker Kanununun 2 nci maddesinin (e) bendinde tanımına yer verilen şekerin imalini gerçekleştiren mükellefler.

5- Demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşyaların (GTİP 73) imali, ithali veya ihracı faaliyetinde bulunan mükellefler (ticari kazançları basit usulde tespit edilenler hariç).

6- Tarım ve Orman Bakanlığınca gübre üretim ve tüketiminin kayıt altına alınmasına yönelik oluşturulan Gübre Takip Sistemi’ne kayıtlı kullanıcılar.

7- e-Fatura uygulamasına kayıtlı olan ve brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı);

1. 2018, 2019 veya 2020 hesap dönemlerinde 25 Milyon TL,
2. 2021 veya müteakip hesap dönemlerinde 10 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.

8- 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle iştigal eden mükellefler.

E-Defter

Elektronik Defter Genel Tebliğine göre; e-Defter, şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünü olup, bu uygulama yoluyla defter dosyalarının elektronik dosya biçiminde hazırlanması, kağıda bastırılmaksızın oluşturulması, kaydedilmesi, değişmezliğinin, bütünlüğünün ve kaynağının doğruluğunun elektronik imza/mali mühür araçları ile garanti altına alınması ve ilgililer nezdinde ispat aracı olarak kullanılabilmesi sağlanmaktadır.

E-Defter olarak tutulabilecek defterler; Yevmiye defteri ve Defter-i Kebir (Büyük Defter) dir.

Kimler kullanmak zorunda;

1- e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler (e-Fatura uygulamasına geçiş süresi içinde, e-Fatura uygulamasına yıl içinde zorunlu olarak geçen mükellefler bakımından izleyen yılın başından itibaren),

2- Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler, (şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren)

‍